نرم افزار اسکادا / تله متری تسکادا
نرم افزار تسکادا، قابلیت کار با تمام دستگاه ها(Device)هایی که با پروتکل Modbus کار می کنند را دارد وامکان برقراری ارتباط با RTUها و PLCهای مختلف رااز طریقTCP/IPو سریال داراست. با امکاناتی که در این سیستم تعبیه شده است به راحتی می توان مانیتورینگ ایستگاه های مختلف را انجام داد. در بحث مانیتورینگ، کاربر این امکان را دارد که فرم های مانیتورینگ را به دلخواه خود طراحی نماید و ابزارهای مفید و متنوعی هنگام طراحی سیستم در اختیار وی قرار دارد.
تله متری چیست ؟
تله متری فرآیند ارتباطات خودکار و پیشرفته ای است که توسط آن اندازه گیری ها در نقاط دور افتاده و یا غیر قابل دسترس انجام می شود و اطلاعات و داده ها جهت پردازش و نظارت به مرکز یا واحد کنترل ارسال می گردد. کلمه تله متری (Telemetry)، از ریشه یونانی مشتق شده است. واژه تله به معنی از راه دور، و مترون به معنی اندازه گیری است. گرچه این اصطلاح معمولا به مکانیسم های انتقال داده های بی سیم (به عنوان مثال سیستم های رادیویی، سیستم های مافوق صوت و یا مادون قرمز) اشاره دارد، ولی این سیستم انتقال داده، رسانه های دیگر مانند تلفن و یا شبکه کامپیوتری، لینک های نوری و یا دیگر ارتباطات سیمی مانند خط حامل فاز را نیز شامل می شود. بسیاری از سیستم های تله متری مدرن امکان دریافت و انتقال داده های تله متری با شبکه های GSM و استفاده از سامانه با هزینه های پایین و حضور در هر جای پوشش شبکه موبایل را فراهم کرده است.
اسکادا چیست ؟
اسکادا(SCADA) مخفف کلمات Supervisory Control And Data Acquistion به معنی کنترل سوپروایزری (نظارت مدیریتی) و اخذ داده ها می باشد. همان طوری که از اسم آن پیداست، اسکادا به یک سیستم کنترلی گسترده اشاره دارد. سیستم های اسکادا برای نظارت و یا کنترل پروسس هایی نظیر تامین آب شهری، کنترل نیروی برق وانتقال و توزیع آن، لوله های گاز و نفت و بسیاری پروسس های توزیع شده دیگر استفاده می شود.
مفاهیم سیستم :
یک سیستم اسکادا شامل سیگنال های ورودی/خروجی، کنترل گرها، HMI، شبکه ها، ارتباطات، پایگاه های داده و نرم افزار می باشد.کلمه اسکادا معمولا نشان دهنده یک سیستم مرکزی است که نظارت و کنترل یک سایت کامل و یا یک سیستم توزیع شده در فواصل زیاد (در حد چندین کیلومتر) را برعهده دارد. عمده عملیات کنترل سایت عملا به صورت اتوماتیک توسط RTU و یا به وسیله PLC انجام می شود. جمع آوری اطلاعات از سطح RTU یا PLC شروع می شود و این مرحله، خواندن مقادیر و حالات دستگاه های جانبی متصل به اسکادا را شامل می شود. سپس داده ها پردازش شده و به فرمت قابل استفاده برای کاربر اتاق کنترل که از یک سیستم HMI استفاده می کند، در می آید.
اتاق کنترل تصمیم های لازم که گاه ممکن است باطل کننده فرمان های عملیاتی موجود در RTU یا PLC باشد را بر اساس این داده ها صادر می نماید. این داده ها هم چنین می توانند برای یک سیستم ثبت اطلاعات ذخیره شوند که معمولا یک سیستم مدیریت پایگاه داده است که از امکان ایجاد نمودار و سایر روش های تحلیل اطلاعات برخوردار است.
سیستم های اسکادا عموما یک پایگاه داده توزیع شده را پیاده سازی می کنند که معمولا به آن با نامپایگاه تگ هااشاره می شود. این پایگاه داده شامل عناصر اطلاعاتی است کهتگیانقطهنامیده می شود. یک نقطه نشان دهنده یک مقدار ورودی یا خروجی نظارت شده یا کنترل شده به وسیله سیستم است. نقاط می توانند نرم یا سخت باشند. یک نقطه سخت نشان دهنده یک ورودی یا خروجی عملی متصل به سیستم است در حالی که یک نقطه نرم نشان دهنده نتیجه منطقی و عملیات محاسباتی بر روی دیگر نقاط نرم یا سخت است.
نرم افزار تسکادا :
این نرم افزار، قابلیت کار با تمام دستگاه ها (Device) هایی که با پروتکل Modbus کار می کنند را دارد و هم از طریق TCP/IP و هم از طریق سریال امکان برقراری ارتباط با RTUها و PLCهای مختلف را داراست. با امکاناتی که در این سیستم تعبیه شده است به راحتی می توان مانیتورینگ ایستگاه های مختلف را انجام داد. در بحث مانیتورینگ، کاربر این امکان را دارد که فرم های مانیتورینگ را به دلخواه خود طراحی نماید و ابزارهای مفید و متنوعی هنگام طراحی سیستم در اختیار وی قرار دارد.
نرم افزار تسکادا، نگاهی ویژه به مبحثآب و فاضلابداشته است و با توجه به سوابق فعالیت های شرکت تسکا صنعت در زمینه های آب و فاضلاب، ابزارها و امکانات طراحی ویژه ای برای مباحث آب و فاضلاب مانند لوله، مخزن، پمپ، شیر و ... در سیستم در نظر گرفته است.
سیستم کاملا انعطاف پذیر طراحی شده است، به گونه ای که می توان بر اساس کلیه پارامترهای تعریف شده هر ایستگاه، شرط هایی را در سیستم تعریف کرد. این شرط ها به همراه زیرشرط هایی که تعریف می شوند، انعطاف بسیار بالایی را به سیستم می دهند. به گونه ای که می توان به راحتی هر نوع کنترل و پیغامی را در سیستم به دلخواه کاربر تعریف کرد. در کلیه شروط تعریف شده امکان تعریف بازه های زمانی برای پارامترهایی که به زمان وابسته اند، فراهم شده است. کلیه پیغام های سیستم توسط کاربر و بر اساس همان شرط هایی که در بالا ذکر شد، در سیستم تعریف می شوند.
از جمله امکانات ویژه ای که در نرم افزار تسکادا تعبیه شده است، امکان اعمال کنترل های اتوماتیک در سیستم است. مثلا می توان کنترل اتوماتیک زیر را به راحتی در سیستم اعمال کرد :
- اگر ارتفاع آب مخزن کمتر از 100 سانتی متر بود و ساعت بین 18:00 تا 21:00 بود و هر سه فاز پمپ ولتاژی بین 200 تا 230 ولت داشت و پمپ خاموش بود، آن وقت پمپ را روشن کن.
در مثال بالا مخزن و پمپ دو ایستگاه جدای تله متری هستند که ممکن است کیلومترها از هم فاصله داشته باشند. تمامی شرط های بالا و یا عملیات روشن شدن پمپ که خود می تواند از یک سری ریزعملیات تشکیل شود، تماما توسط کاربر قابل تغییر و تعریف هستند.
هم چنین نرم افزار، امکان ارسال پیامک را در حالات مختلف فراهم آورده است. به این صورت که می توان در شرایط مختلف پیامک هایی را برای شماره های تعیین شده ارسال کرد. هم چنین می توان بر اساس روزهای هفته و ساعت های مختلف عملیاتی را به صورت اتوماتیک انجام داد. مثلا ساعت 12 شب شنبه ها پمپ ایستگاه 1 روشن شود و ساعت 1 شب یعنی یک ساعت بعد پمپ خاموش شود. حتی پیغام هایی که در این سیستم ثبت می شوند نیز تماما توسط خود کاربر تعریف می شوند و قابل تغییر مطابق با نظر کاربر سیستم می باشند.
در انتها باید گفت نرم افزار تسکادا، طوری طراحی و پیاده سازی شده است تا با کلیه نیازها و انواع کسب و کارها مطابقت داشته باشد. سطح دسترسی در کلیه فرم ها و کلیدهای این سیستم گنجانده شده است و سعی شده تا کلیه موارد مطرح در تله متری و استفاده از پروتکل Modbus پوشش داده شود.
در ادامه می توانید نمایی از این نرم افزار کاربردی را ملاحظه فرمایید.
تصویری از اجرای برنامه سرور دریافت کننده اطلاعات
تصویری از صفحه طراحی نرم افزار (فقط قسمتی از قابلیت های طراحی در این صفحه نشان داده شده است)
تصویری از اجرای فرم طراحی شده توسط کاربر نرم افزار
تصویری از یکی از فرم های ورود اطلاعات (تعریف ایستگاه ها)